Algemene degustatie - vrijdag 22 maart 2013
(flyer: klik hier)
Tumulus Aura (5,5 %) - De Kale Ridders, Landen (bij De Proefbrouwerij)

Bart Landuyt, bio-ingenieur en doctor in de medische wetenschappen, was tijdens het keuzevak "Technologie van Mouterij en Brouwerij" door professor Delvaux zodanig geďnspireerd geraakt dat hij absoluut iets met de kennis wou doen. Samen met Bart Liesenborghs, regent tuinbouwschool, begon hij in 2007 te experimenteren met eigen gebrouwen bier. Ze vonden dat er nog enkele hiaten zaten in het Belgische bieraanbod: een tarwebier met stevige hopping bijvoorbeeld. De recepten werden op punt gesteld in een eigen kleine (niet-officiële) brouwinstallatie en voorgesteld aan familie en vrienden. Eén van die vrienden, Dominik Champagne, was er vast van overtuigd dat dit bier een groot commercieel potentieel bevatte en sloot zich bij het groepje aan als verantwoordelijke voor marketing. Het drietal ging vervolgens op zoek naar een boekhouder, een logistiek specialist en een jurist. Die mensen vonden ze in de personen Paul Decat, Alain Maes en Johan Cans, waarmee in 2010 de bvba De Kale Ridders werd opgericht om het bier te commercialiseren.
De recepten worden door De Kale Ridders volledig ontwikkeld, uitgewerkt en geoptimaliseerd in hun eigen kleinschalige brouwinstallatie, waarna De Proefbrouwerij uit Lochristi het bier in commerciële hoeveelheden produceert. De naam van hun bieren verwijst naar de vele grafheuvels of tumuli die vandaag nog steeds opvallend aanwezig zijn in het Landense landschap, met onder meer de Borntombe te Walsbets, de Middelwinde-tombe van Neerwinden, de Plattetombe te Waasmont en uiteraard de Tombe van Pepijn in Landen.
Het eerste bier, de Tumulus Magna, is een kruising tussen een tripel en een witbier en werd officieel gelanceerd op 19 april 2010. In het begin van 2011 volgde een kleiner broertje, de Tumulus 800 die in opdracht van de stad Landen werd gebrouwen ter ere van de 800ste verjaardag van de stad. Hiervoor werd in samenwerking met professor Verstrepen van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie een soort supergist ontwikkeld door kruising van gisten die het best presteren op het vlak van bijvoorbeeld fermentatiesnelheid en vlokvorming. Het derde bier in de serie, de Tumulus Nera, is een haverstout die het levenslicht zag einde 2011.

Sinds twee jaar hebben De Kale Ridders de gewoonte om de proefbrouwsels van hun volgende bier te testen op het Zythos Bier Festival. In 2011 lieten ze de bezoekers proeven van een donker bier, dat later Tumulus Nera is geworden, en op ZBF 2012 stelden ze het bier Experiment 5 voor. Dit proefbrouwsel werd, na de nodige aanpassingen, nu op 15 februari officieel gelanceerd onder de naam Tumulus Aura. Dit vierde Tumulus-bier is een blond doordrinkbier met een beperkt alcoholpercentage en werd ontwikkeld op vraag van klanten die op zoek waren naar een bier dat minder bitter was.
Deel 1

Proeverij en beoordeling van 2 amateurbrouwsels, aan de hand van ons proefformulier.
Hoplinter vroeg feedback van meer ervaren en kritische proevers over hun hobbybieren Hoplinter Gold en Hoplinter Rood.
Deel 2
Toetëlčr Special (5,5 %) - Den Toetëlčr, Hoeselt

De laatste jaren kwamen er in Limburg met Wilderen, Anders, Toetëlčr, Au Phare en Engilsen een pak brouwerijen bij. Den Toetëlčr in Hoeselt ging begin 2011 van start en opende officieel de deuren voor een dorstig publiek op 7 en 8 mei van dat jaar.
Bezieler Luc Festjens volgde tien jaar geleden een brouwcursus bij Stefaan Huybrechts, de voorzitter van gilde Demerdal Vliermaalroot-Kortessem, en stilaan rijpte het idee om een eigen brouwerij te starten, een plan dat meer vorm kreeg toen Kurt Meers en Erwin Duts het duo vervoegden en de eerste brouwsels van een witbier op punt werden gesteld. Meers en Huybrechts zijn ondertussen uit de brouwerij gestapt. De vrienden bleven aan het recept sleutelen en toen de vlierstruiken in bloei stonden, werden wat bloesems bij het bier gedaan. De fruitige toets paste bij het licht zurige tarwebier en het bier Den Toetëlčr - dialect voor vlierstruik - was geboren. Het oude hout van de vlierstruik is hol en werd vroeger gebruikt om fluitjes of toeters mee te maken, waardoor de struik in de volksmond de naam “toetëlčr” meekreeg.
Nadat de beslissing genomen was om zelf een brouwerij uit de grond te stampen, begon het harde werk. Eerst deden de brouwers enkele ideeën op tijdens een brouwerijbeurs in Neurenberg, daarna knutselden ze de brouwinstallatie eigenhandig ineen en maakten ze zelf de kook- en beslagkuipen met een capaciteit van 800 liter. Uit de agrarische nijverheid kwamen enkele melkkoeltanks die werden omgebouwd tot warmwatervat (1800 liter), gisttanks (2200 liter) en lagertanks (1600 liter), en uit de ciderindustrie haalden ze een flessenspoeler en bottelingsmachine. De kelder werd ingericht als warme kamer voor de hergisting op fles, en het dak van de garage werd bekleed met fotovoltaďsche zonnepanelen die de elektrische energie leveren.
Bij het brouwen gebruiken ze het principe van “stijgend infuus”, waarbij kokend water aan het beslag wordt toegevoegd om op die manier de temperatuur te verhogen om de enzymatische omzettingen te bekomen, dit in tegenstelling tot het rechtstreeks verwarmen van de beslagketel. De aromatische hoppen en vlierbloesems worden in de kookketel toegevoegd.
Er wordt telkens twee dagen na elkaar 1 brouwsel gemaakt. Het brouwsel van de tweede dag wordt dan in de licht gekoelde gistingstank toegevoegd aan het eerste brouwsel dat op dat moment al stevig aan het gisten is. Door toevoeging van nieuw bier krijgt de gist nieuwe voedingsstoffen en verloopt de gisting optimaal. Na de vergisting wordt er kort (1 week) gelagerd op 12°C, waarna het bier klaar is om af te vullen. In het begin werd enkel afgevuld in 75 cl-flessen, maar ondertussen ook in kleine flesjes.
Gaandeweg werd het echter duidelijk dat de brouwcapaciteit gevoelig moest worden opgedreven en dat de bottelcapaciteit de ’bottleneck’ was. Hiervoor werd eerst een tweedehands wijnafvullijn gekocht in Duitsland en daarna een etiketteertoestel in Frankrijk. Daar deze apparaten niet zomaar konden worden ingeschakeld, zijn ze opnieuw inspiratie gaan opdoen in Neurenberg op de brouwbeurs. Gedurende de winterperiode werd de wijnafvullijn omgebouwd om bier kunnen af te vullen, de etiketteermachine is mee in lijn opgenomen en uitgerust met een zelf ontwikkelde kroonkurkenautomaat. Na slechts een korte inloopperiode kan deze bottellijn momenteel een 1800 ŕ 2000 33cl flesjes per uur vullen en van kroonkurk en etiket voorzien.
Ondertussen bestaat het gamma van Den Toetëlčr uit 5 bieren: de oorspronkelijke Wit, de Amber Tripel, de Speculaas die voor de Gilde van de Hasseltse Speculaas werd ontwikkeld voor de Speculaasfeesten, Toetëlčr Echte Kriek en de Toetëlčr Special.

Toetëlčr Special is een eenmalig brouwsel van 2012. Het basisbier is het gewone witbier, maar er werden vlierbloesems van een late bloesem aan toegevoegd, en het bier mocht voor een langere tijd lageren en langer rijpen in de kelder.
Ribaldus Blond (7,5 %) - Ribaldus, Laakdal (bij De Graal)

Lennert Vissers uit Laakdal studeerde af als bio-ingenieur, met specialisatie “brouwerij en mouterij”. Hij deed zijn thesisjaar aan het Centre for Malt and Beer Sciences aan de KU Leuven, waar hij het fenomeen van “primary gushing” onderzocht, dat te wijten is aan een infectie op de mout en ervoor zorgt dat het bier met een geweldige kracht uit het flesje spuit wanneer het geopend wordt. Hij won er begin december vorig jaar de thesisprijs van de Koninklijke Vereniging van Belgische Bierbrouwers mee.
Lennert wou zijn theoretische kennis in de praktijk omzetten en samen met zijn vader Alex timmerden ze een eigen hobbybrouwinstallatie in mekaar, waarin heel wat varianten van recepten en brouwschema’s uitgeprobeerd werden. Het eerste bier werd de Ribaldus Dubbel, die door ’t Hofbrouwerijke wordt geproduceerd. Ondertussen werd de firma Ribaldus opgericht, die het commercialiseren van het bier als hoofdactiviteit heeft, waardoor de firma ook door Zythos als bierfirma wordt erkend.
Bij een vorige algemene degustatie (december 2012) proefden we deze Ribaldus Dubbel en werd er reeds aangekondigd dat er ook een blond bier zou ontwikkeld worden.

De Ribaldus Blond komt uit de ketels van brouwerij De Graal uit Brakel, waar het eerste brouwsel op 2 januari werd geproduceerd. Ribaldus Blond haalt een alcoholpercentage van 7,5% vol., en een bitterheid van 30 EBU. Het bier bevat 2 hopsoorten en 2 gistsoorten, heeft een kruidig, bloemig en hoppig aroma en een zachte smaak die het mout- en hoppatroon naar voor brengt. Het bier is voorlopig alleen rechtstreeks bij Ribaldus te bekomen.
Duvel Tripel Hop 2013 Sorachi Ace (9,5 %) - Duvel-Moortgat, Puurs

Brouwerij Duvel Moortgat werd opgericht in 1871 door Jan Leonardus Moortgat en is gelegen in het Antwerpse Breendonk, een deelgemeente van de gemeente Puurs. De brouwerij heeft een capaciteit van circa 30 miljoen liter.
In 1871 staat Jan-Leonard Moortgat, een afstammeling van een brouwersfamilie uit Steenhuffel, samen met zijn vrouw Maria De Block aan de wieg van de toenmalige boerderij-brouwerij Moortgat. Op dat moment is de nieuwgeborene slechts één van de 4000 brouwerijen die rond de eeuwwisseling actief zijn in België. Rond de eeuwwisseling naar de 20ste eeuw stappen Jan-Leonards beide zonen, Albert en Victor, in de zaak: Albert wordt de brouwer, Victor verzorgt de levering. De Eerste Wereldoorlog brengt België in contact met Engeland en vooral met Engelse Ales, die rond die periode een behoorlijke populariteit genoten. Albert  besluit eveneens een graantje van het succesverhaal van de Engelse ales mee te pikken en trekt naar Schotland, waar hij een staaltje gist in handen krijgt. Tot op vandaag wordt nog altijd opgekweekte gist van diezelfde stam gebruikt. Albert lanceerde de Victory Ale in 1917, die in 1923 omgedoopt werd tot de bekende Duvel. De grote doorbraak komt er pas in de jaren ’70, dankzij een doordachte marketingstrategie.
In de jaren ’30 van 20e eeuw werd Bel Pils gelanceerd (onder de naam Extra Blond). Na de Tweede Wereldoorlog werd in 1945 Vedett ontwikkeld (als Export), dat in 1965 zijn huidige naam krijgt en sinds 2003 ook echt gepromoot wordt als merk.
In de jaren '50 van de 20e eeuw neemt de derde generatie Moortgat het roer over: Bert (Albrecht) en Marcel. Het was Bert die ervoor zorgde dat de lokale brouwerij nationaal bekend werd.
In 1963 startte Duvel Moortgat een lijn abdijbieren onder licentie van de Benedictijnermonniken van Maredsous. In de jaren ’60 van 20e eeuw begon Duvel Moortgat in bulk geďmporteerde Tuborg van de Deense Brouwerij Carlsberg te bottelen en te verdelen; de samenwerking zou meer dan 30 jaar standhouden.
In juli 2001 kocht Duvel Moortgat 50% van de aandelen van de Tsjechische brouwerij Bernard. Begin 2003 nam Duvel Moortgat dan de New Yorkse brouwerij Ommegang (Cooperstown) over en vormde Duvel USA, dat zowel producten van Ommegang, Moortgat als van andere brouwerijen verdeelt. In september 2006 volgde de overname van de Brasserie d’Achouffe. In 2008 wordt de failliete brouwerij Liefmans overgenomen. In 2010 nam Duvel Moortgat brouwerij De Koninck over.

In 2007 werd er voor het eerst Duvel Tripel Hop gebrouwen, dat als eenmalig bier bedoeld was. Het bier was vrij exclusief (en duur) beschikbaar in 75 cl-flessen. In 2010 bracht de brouwerij het bier nog eens op de markt na een Facebookactie van de Lambikstoempers. Er werden meer dan 60.000 flessen op de markt gebracht zodat aan meer mensen de kans werd gegeven om het bier te proeven.
Vanaf 2012 werd beslist om van de Duvel Tripel Hop jaarlijks een variant te brouwen, op 33 cl-flessen, en elk jaar met een andere extra hopvariëteit. In 2012 koos men voor de Amerikaanse hopvariëteit Citra, geteeld in de Yakima Vallei, Washington. Voor de versie van 2013 werd gekozen voor de Japanse hopsoort Sorachi Ace.
Sorachi Ace vond blijkbaar zijn oorsprong eigenlijk in China, maar de hopsoort werd naar Japan gebracht en werd daar verder geteeld. De hopsoort ontstond als een kruising tussen Brewers Gold en Saaz en werd verder ontwikkeld door de grote Japanse brouwerij Sapporo (die de hopsoort overigens niet meer gebruikt). De hop wordt sinds 1994 al in Japan gebruikt, maar belandde pas in onze streken tijdens de “hopcrisis” van 2008 toen brouwers bijna radeloos op zoek waren naar eender welke hop. Sorachi is een hop die zowel als bitterhop als aromahop kan gebruikt worden, en komt het best tot haar recht in saisons, IPA’s, pale ales en tarwebieren. Het aroma is overheersend citroen, en wordt soms ook als kauwgum ervaren, met toetsen van dille, aardbei en munt-ijscrčme.
Salvator Dubbel Bruin (8 %) - Wieze, Wieze

Wieze is een deelgemeente van het Oost-Vlaamse Lebbeke. Wieze ligt in de Denderstreek, aan de rand van de groene Dendervallei tussen Aalst en Dendermonde. Wieze was ook de thuishaven van brouwerij Van Roy, die in 1866 door Pieter Jozef Van Roy in zijn landbouwbedrijf werd opgericht. In 1952 lanceerde deze brouwerij de Wieze Pils, en in 1956 bracht de brouwerij het concept van de Oktoberfesten in München over naar Wieze. Deze bierfeesten groeiden uit tot een zestiendaags feest dat jaarlijks georganiseerd werd tot 1986.
Brouwerij van Roy, met ooit 370 werknemers in dienst, ging in 1994 een eerste keer failliet. Er werd een nieuwe vennootschap opgericht en de brouwerij ging verder onder de naam Wieze Het Anker en gaf werk aan 50 werknemers. Toch ging de productie achteruit van 120.000 hectoliter naar 30.000 hectoliter, onder meer door het verlies van een aantal contracten met supermarkten. In 1997 werd de brouwerij opnieuw failliet verklaard en sloot ze voorgoed.

De faam van Wieze als bierdorp werd terug opgewekt toen Brouwerij Wieze in 2009 gestart werd door Ronny De Wolf en Hilde Van Mossevelde. Ronny had geen brouwervaring, maar wel een eigen zaak die zich bezig houdt met het organiseren van grote publieksbeurzen (hobby-, tuin- en bouwbeurzen). In de marge daarvan ontwikkelde de firma ook gespecialiseerde activiteiten, zoals het verzorgen van catering op grote evenementen en een eigen zeefdrukkerij voor de publiciteitsdoeleinden. Deze know-how komt nu perfect van pas bij de marketing van de brouwerij. Bij een wijn- en bierdegustatie halverwege de jaren 2000 krijgt de biermicrobe Ronny te pakken en aangezien de grote hobbybeurzen door de economische crisis op de terugweg waren, vond Ronny dat het tijd was om een nieuw segment toe te voegen aan zijn bedrijf: een eigen brouwerij.
In korte tijd heeft de brouwinstallatie een grote evolutie ondergaan: er werd begonnen in een ketel van 170 liter, die al gauw werd ingeruild voor een installatie met een capaciteit van 1400 liter en 8000 liter gist- en lagercapaciteit in de vorm van 8 1.000-litertanks. Vandaag de dag zitten de gistingstanks al aan een capaciteit van 17.000 liter en wordt er tweemaal per dag 1.000 liter gebrouwen.
Met het organiseren van grote beurzen is het niet verwonderlijk dat Ronny grote aandacht heeft voor de marketing en commercialisatie. Hij legde dan ook de link met het grote bierverleden van Wieze. Na het faillissement van brouwerij Van Roy waren de biernamen en het logo echter in handen gekomen van Haacht, maar na succesvolle onderhandelingen met Haacht kon de naam Wieze opnieuw gebruikt worden. Ook het oude logo van Van Roy en de gedeponeerde merken voor de Benelux werden overgenomen.

Salvator Dubbel Bruin is een van de nieuwere bieren van de brouwerij dat in 2012 op de markt gebracht werd.

...